- Με τις διατάξεις του ν. 4280/2014 (Α΄/159/8-4-2014) και συγκεκριμένα με τις «Ρυθμίσεις Δασικής Νομοθεσίας», όπως αυτολεξεί τιτλοφορείται το Κεφάλαιο Γ΄, εισήχθησαν κάθετεςτροποποιήσεις στο ν. 998/1979, ο οποίος επί σειρά ετών αποτελεί το βασικό νομοθέτημα για την προστασία των δασώνκαι των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας.
Με το άρθρο 32 του ως άνω ν. 4280/2014 επιχειρήθηκε να επαναπροσδιοριστεί και να επαναοριοθετηθείο σκοπός του νόμου[1]: «Σκοπός του παρόντος νόμου είναι ο καθορισμός των συγκεκριμένων μέτρων προστασίας για τη διατήρηση, ανάπτυξη και βελτίωση των δασών, των δασικών εκτάσεων και των δημοσίων χορτολιβαδικών και βραχωδών εκτάσεων, σύμφωνα με την αρχή της αειφορίας και σε συνάρτηση με το ιδιαίτερο νομικό καθεστώς που διέπει την ιδιοκτησία και την εκμετάλλευση αυτών, όπως και ο προσδιορισμός κατά περίπτωση των όρων και προϋποθέσεων υπό τις οποίες οι προστατευτέες εκτάσεις μπορεί στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης να μεταβάλουν την κατά προορισμό χρήση τους ή να εξυπηρετούν και άλλες χρήσεις, για λόγους επιβαλλόμενους από το δημόσιο συμφέρον». Στο όνομα της βιώσιμης ανάπτυξης και του δημοσίου συμφέροντος, νομιμοποιείται η αλλαγή της χρήσης των δασικών «προστατευτέων» εκτάσεων, με συνέπεια να μπορούν να καθίστανται, μεταξύ άλλων, γεωργικά εκμεταλλεύσιμες.
Ειδικότερα, στο εν λόγω πεδίο των επιτρεπτών επεμβάσεων εντός δασικών εκτάσεων με σκοπό τη γεωργική καλλιέργεια, προβλέπεται τόσο η δυνατότητα ανάκλησηςπράξεων που έχουν εκδοθεί υπέρ της δασικής τους προστασίας, όσο και η θεμελίωση δικαιωμάτων κυριότητας επί των καλλιεργούμενων εκτάσεων.Η γεωργική εκμετάλλευση των δασικών εκτάσεων προϋποθέτει τη συνδρομή αντικειμενικών όρων και τη συνακόλουθηχορήγηση σχετικής έγκρισης. Προς τούτο, απαιτείται, περαιτέρω, η εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης βιωσιμότητας της γεωργικής εκμετάλλευσης, με την οποία θα βεβαιώνεται ότι οι εδαφολογικές και οικολογικές συνθήκες συνηγορούν υπέρ του επιλεγέντος τρόπου εκμετάλλευσης. Πέραν τούτων:
α. Σε ό,τι αφορά ειδικώς τις δασικές εκτάσεις,οι οποίες έχουν παρανόμως κατά το παρελθόν εκχερσωθείμε σκοπό τη γεωργική τους εκμετάλλευση καιεξακολουθούν έως σήμερα να διατηρούν τη χρήση αυτή, καθίσταται εκ του νόμου δυνατή η νομιμοποίηση της αλλαγής χρήσης δυνάμει σχετικής έγκρισης, κατόπιν καταβολής χρηματικού ανταλλάγματος. Μετά την πλήρη εξόφληση του εν λόγω ανταλλάγματος, ανακαλείται τυχόν πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής, με συνέπεια να λογίζεται ως μηδέποτε εκδοθέν[2].
β. Περαιτέρω, οι ρυθμίσεις του νέου νόμου καθιστούν νόμιμη, έστω υπό προϋποθέσεις, την εκχέρσωση δασικών εκτάσεων με μοναδικό σκοπό τη γεωργική ή δενδροκομική καλλιέργεια,τη φύτευση σε ανάμειξη αγρίων και οπωροφόρων ή καρποφόρων δένδρων ή ακόμα τη φύτευση δασικών ειδών για την απόδοση προϊόντων[3]. Στην περίπτωση αυτή, οι κάτοχοι των εν λόγω εκτάσεων δύνανται να υποβάλουν αίτημα εξαγοράς, ενώ με την πλήρη εξόφλησητου προβλεπόμενου τιμήματος ή/και χρηματικού ανταλλάγματος, αναστέλλεται κάθε διοικητική πράξη εκδοθείσα υπέρ της δασικής προστασίας της έκτασης.
γ. Τέλος, ο δασικός νόμος εισάγει ρυθμίσεις για τους δασωθέντες αγρούς, ήτοι τις εκτάσεις οι οποίες εμφαίνονται στις αεροφωτογραφίες των ετών 1945 ή/και 1960 με αγροτική μορφή αλλά δασώθηκαν μεταγενέστερα[4]. Σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις, οι εν λόγω εκτάσεις μπορούν να αναγνωριστούν ως ιδιωτικές κατόπιν εκδόσεως αποφάσεως από τον αρμόδιο φορέα, εφόσον αποδειχθεί ότι πρόκειται για δασωθέντες αγρούς και προσκομιστούν μεταγεγραμμένοι τίτλοι ιδιοκτησίας αναγόμενοι προς της 23ης Φεβρουαρίου 1946.Στην περίπτωση αυτή, ανακαλούνται τυχόν εκδοθέντα πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής ή πράξεις αναδάσωσης για τις ανωτέρω εκτάσεις.
Εκ των ανωτέρω διαλαμβάνεται ότι ο τροποποιηθείς δασικός νόμος, του οποίου η συνταγματικότητα δεν έχει ελεγχθεί έως σήμερα δικαστικά, έχει πάψει να παρέχει τα εχέγγυα για την απόλυτη προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων της Χώρας. Διότι, με τις νεοεισαχθείσες διατάξεις, νομιμοποιείται η αλλαγή χρήσης τους, συνεπεία δε τούτου εξυπηρετούνται νομίμως σκοποί αντίθετοι προς τη δασικήτους προστασία καιδεν διασφαλίζεται η συνέχεια των δασικών οικοσυστημάτων.
- Η κυβερνητική πρόθεση για την προώθηση τροποποιήσεων στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, οι οποίες επιτρέπουν και νομιμοποιούν επεμβάσεις εντός δασικών εκτάσεων, όχι μόνο δια της γεωργικής εκμετάλλευσης, αλλά και δια της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης και της εγκατάστασης τουριστικών καταλυμάτων, κατασκηνώσεων ή ακόμα και συγκεκριμένων βιομηχανιών κ.ά., προσέκρουσε στην ψήφιση του ν. 4336/2015 (Α΄/94/14-8-2015). Με το νόμο αυτό, γνωστού ως «Μνημόνιο 3», η Ελλάδα δεσμεύτηκε για την πλήρη εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα[5], και μάλιστα εντός προθεσμίας, ορισθείσης έως τον Ιούλιο του έτους 2016[6].
Κατά συνέπεια, εντός των επομένων μηνών αναμένεται η έκδοση των προβλεπόμενων υπουργικών αποφάσεων, με τις οποίες θα καθοριστεί ειδικά και συγκεκριμένα ο τρόπος και η διαδικασία χορήγησης της προλεχθείσηςέγκρισης για τη γεωργική εκμετάλλευση δασικών εκτάσεων, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, οι υποχρεώσεις του δικαιούχου,ο τύπος του τίτλου κυριότητας και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την πλήρη εφαρμογή των προαναφερόμενων διατάξεων[7].
Από την Εύα Π. Δημητριάδη
[1] Με το άρθρο 31 του ν. 4280/2014 τροποποιήθηκε το άρθρο 1 του ν. 998/1979.
[2]Άρθρο 47Β του ν. 998/1979, όπως προστέθηκε με το άρθρο 12§3 του ν. 4315/2014 σε συνδυασμό με το άρθρο 47§§2, 4 του ν. 998/1979, όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 36 του ν. 4280/2014
[3]Άρθρο 47 του ν. 998/1979, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 36 του ν. 4280/2014
[4]Άρθρο 67 του ν. 998/1979, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 39 του ν. 4280/2014
[5]Όπως έχει τροποποιηθεί με τους ν. 4280/2014 και 4315/2014.
[6]Στην παράγραφοΓ. «Συμφωνία δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», υποπαράγραφο 4. «Διαρθρωτικές πολιτικές για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης»,αρ. 4.2.«Αγορές προϊόντων και επιχειρηματικό περιβάλλον» ορίζονται αυτολεξεί τα εξής:«Οι αρχές θα εγκρίνουν το προεδρικό διάταγμα για τους ορισμούς στον τομέα της δασοκομίας έως τον Δεκέμβριο του 2015 και θα εφαρμόσει πλήρως το νόμο περί δασοκομίας έως τον Ιούλιο του 2016».
[7]Στο άρθρο 42 του ν. 4280/2014 προβλέπονται οι παρεχόμενες εξουσιοδοτήσεις για την εφαρμογή του νόμου.