Ένα ζήτημα που ανακύπτει πολύ συχνά στις μέρες μας είναι το αν τέκνο γεννημένο εκτός γάμου των γονέων του διατηρεί και μπορεί να διεκδικήσει και να επιτύχει την ικανοποίηση δικαιώματος διατροφής από τον πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός το έχει αναγνωρίσει με συμβολαιογραφική πράξη, κατόπιν της γέννησής του, ιδίως όταν ο τελευταίος διαμένει μόνιμα στην αλλοδαπή.
Κατά πρώτον, είναι σαφές και σύμφωνο με το δικαιϊκό μας πολιτισμό ότι το τέκνο που έχει γεννηθεί εκτός γάμου, το οποίο έχει νόμιμα αναγνωριστεί από τον πατέρα του, απολαμβάνει δικαιωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ικανοποίηση των εν λόγω δικαιωμάτων και ιδίως του δικαιώματος διατροφής που ενδιαφέρει περισσότερο, είναι σχετικά απλή, σε άλλες όμως παρουσιάζει δυσκολίες.
Προκειμένου να διευκολύνεται η εξυπηρέτηση των δικαιωμάτων των τέκνων, η Ευρωπαική Ένωση έχει θεσμοθετήσει σχετικό καθεστώς. Ειδικότερα, θεσπίστηκε ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός ΕΚ 4/2009 (για την υποχρέωση διατροφής) και υπεγράφη η Σύμβαση της Χάγης της 23.11.2007, η οποία ρυθμίζει τα σχετικά με την υποχρέωση της διατροφής.
Με βάση τη Σύμβαση της Χάγης, οι υποχρεώσεις διατροφής διέπονται από το δίκαιο του κράτους της συνήθους διαμονής του δικαιούχου διατροφής (διαζευκτικά και από άλλα δίκαια). Κατά τον ΕΚ 4/2009, διεθνή δικαιοδοσία για την έκδοση απόφασης διατροφής έχουν, μεταξύ άλλων, τα δικαστήρια του τόπου συνήθους διαμονής του δικαιούχου διατροφής.
Συνεπώς, για τις χώρες που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση της Χάγης και τον ΕΚ 4/2009, η ικανοποίηση του δικαιώματος διατροφής επιτυγχάνεται με την άσκηση αγωγής εκ μέρους της μητέρας για λογαριασμό του ανήλικου τέκνου, ως ασκούσα τη γονική μέριμνα και επιμέλεια αυτού, στη χώρα όπου διαμένει.
Στη συνέχεια η αγωγή κοινοποιείται στον τόπο κατοικίας του πατρός και εφόσον η χώρα όπου διαμένει ο πατέρας έχει προσχωρήσει στη Σύμβαση της Χάγης και τον ΕΚ 4/2009, η απόφαση που θα εκδοθεί παράγει ακώλυτα έννομα αποτελέσματα, αποκτά εκτελεστότητα και εφαρμόζεται στον τόπο κατοικίας του πατρός χωρίς να είναι δυνατή η προσβολή της αναγνώρισης και χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία κήρυξη εκτελεστότητας (γνωστό στα λατινικά και ως exequatur).
Ωστόσο, η Σύμβαση της Χάγης και ο ΕΚ 4/2009 δεν εφαρμόζεται για το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς έχει αυτό-εξαιρεθεί από την ισχύ του και την εφαρμογή του.
Σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία που θα ακολουθηθεί θα είναι: α) άσκηση αγωγής κατά του πατέρα για διατροφή στα ελληνικά δικαστήρια του τόπου κατοικίας του παιδιού, β) έκδοση τελεσίδικης εκτελεστής απόφασης, γ) διαδικασία προκειμένου να κηρυχθεί η ελληνική τελεσίδικη δικαστική απόφαση εκτελεστή στο Ηνωμένο Βασίλειο, με βάση το δίκαιο του Ηνωμένου Βασιλείου για την αναγνώριση και κήρυξη εκτελεστότητας αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων.
Από τη Σοφία Ι. Αντωνοπούλου