- Το νέο δαιδαλώδες νομοθετικό πλαίσιο κατατείνει σήμερα στη διευκόλυνση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων και δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζονται από «τοπικές» και «μη σημαντικές» επιπτώσεις στο περιβάλλον (ΥΑ 1958/2012). Με την εισαγωγή του θεσμού των Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων (Π.Π.Δ.) απεμπολήθηκε η υποχρέωση εκπόνησης, υποβολής και αξιολόγησης της άλλοτε απαιτούμενης και αναγκαίας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.). Τα εν λόγω έργα και δραστηριότητες υπόκεινται πλέον αποκλειστικά στις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις, οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των απαιτούμενων κατά περίπτωση αδειών που προβλέπονται για την κατασκευή, εγκατάσταση ή λειτουργία τους.
Η διατήρηση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος, η οποία αποτελεί επιταγή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, καθώς και η θεσμοθετημένη εκτός από εύλογη και αναγκαία, προστασία της υγείας, παρατηρείται να εξαρτάται από τις εκάστοτε νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ώθηση των επενδυτικών ευκαιριών και της εγκαθίδρυσης μιας ανταγωνιστικής αγοράς. Εν προκειμένω, οι ανάγκες των καιρών επέβαλαν στο νομοθέτη την απλοποίηση των προϋποθέσεων έγκρισης της προβλεπόμενης αδείας για την εγκατάσταση και λειτουργία των σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας.
- Ο κίνδυνος έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ο οποίος ελλόχευε ήδη και ένεκα του οποίου αναπτύχθηκε σημαντική νομολογία των πολιτικών και διοικητικών δικαστηρίων της χώρας, εξακολουθεί να διατηρείται και να εντείνεται, ιδίως ενόψει της παροχής δυνατότητας εγκατάστασης κεραίας πλησίον βρεφονηπιακών σταθμών, σχολείων, γηροκομείων και νοσοκομείων, αλλά και άλλων σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας.
Με την υπ’ αριθμ. 198/2012 (Β΄ 1510) υπουργική απόφαση, καθορίστηκαν οι Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για τους σταθμούς βάσης κινητής τηλεφωνίας, οι οποίες οφείλει να τηρούνται από το φορέα υλοποίησης του έργου. Οι εν λόγω γενικές Π.Π.Δ. αφορούν, μεταξύ άλλων, στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και τα απόβλητα (στερεά, υγρά, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, επικίνδυνα απόβλητα, κ.ά.), καθορίζοντας σε αδρές γραμμές και, ιδίως, μέσω παραπομπών στην ισχύουσα νομοθεσία, τα ανώτατα ανεκτά περιβαλλοντικά όρια κατά τη φάση κατασκευής και λειτουργίας τους. Ο φορέας του έργου υποβάλλει δήλωση στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.), η οποία συνιστά την αρμόδια υπηρεσία και φορέα χορήγησης της άδειας εγκατάστασης των Σταθμών Βάσης Κινητής Τηλεφωνίας, «δεσμευόμενος» ότι δεν θα παραβιάζει τους τιθέμενους, προκαθορισμένους όρους.
Απαραίτητη προϋπόθεση της χορήγησης άδειας κατασκευής κεραίας από την Ε.Ε.Τ.Τ. συνιστά η προγενέστερη πολεοδομική έγκριση από την αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία. Στο πλαίσιο αυτό, επιβάλλεται να επισημανθεί ότι το κτίριο επί του οποίου τοποθετείται η κεραία οφείλει να διαθέτει νόμιμη οικοδομική άδεια ή να έχει ενταχθεί στις διατάξεις περί αυθαιρέτων, ενώ η κεραία απαιτείται να εγκαθίσταται σε νόμιμο τμήμα του κτιρίου. Συνεπώς, τυχόν παράβαση των εν λόγω προϋποθέσεων επάγεται την ακυρότητα της χορηγηθείσας άδειας κατασκευής.
Η ελαστικότητα του Έλληνα νομοθέτη εκδηλώθηκε ακόμα εντονότερη στην ανοχή που επέδειξε για τη διατήρηση των υφιστάμενων παράνομων κεραιών. Ειδικότερα, οι κατασκευές κεραιών οι οποίες έχουν εγκατασταθεί στερούμενες τη σχετική άδεια, θεωρούνται ως νομίμως λειτουργούσες για το χρονικό διάστημα 24 μηνών από τη θέση σε ισχύ του ν. 4053/2012 και, συνεπώς, εκ του νόμου αναστέλλεται η κατεδάφισή τους. Πρόκειται για τις κατασκευές κεραιών οι οποίες είτε έχουν εξασφαλίσει μόνη τη σύμφωνη γνώμη της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.), είτε έχει υποβληθεί η άλλοτε απαιτούμενη Μ.Π.Ε., ενώπιον της αρμόδιας αρχής, όχι όμως εγκριθεί, είτε απλώς έχει υποβληθεί αίτηση για την κατασκευή κεραίας στην Ε.Ε.Τ.Τ., δίχως ακόμα να έχει χορηγηθεί η προβλεπόμενη άδεια (άρθρ. 31§§2,5 του ν. 4053/2012).
- Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η άδεια εγκατάστασης κατασκευής κεραίας καταλήγει να παρέχεται σχεδόν άκριτα, ένεκα ιδίως της έλλειψης ειδικής και εμπεριστατωμένης μελέτης για τις επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία του έργου στην υγεία και το περιβάλλον. Ενόψει τούτου, πέραν του αναφαίρετου δικαιώματος του θιγόμενου πολίτη να αιτηθεί την ανάκληση της χορηγηθείσας από την Ε.Ε.Τ.Τ άδειας ή/και της προαναφερόμενης απαιτούμενης πολεοδομικής εγκρίσεως από την αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία, προβλέπεται ειδικώς η δυνατότητα άσκησης ενδίκου βοηθήματος ενώπιον των αρμοδίων Δικαστηρίων. Οι διαφορές που γεννώνται από την προσβολή των ατομικών διοικητικών πράξεων της Ε.Ε.Τ.Τ. οι οποίες έχουν ως αντικείμενο τη χορήγηση, τροποποίηση ή ανάκληση άδειας εγκατάστασης κεραίας κινητής τηλεφωνίας υπάγονται στην ακυρωτική αρμοδιότητα των Διοικητικών Εφετείων, εντός της νόμιμης προθεσμίας.
Από την Εύα Δημητριάδη